MACİT SOYDAN

Ahilik (Ahiyân-ı Rum), Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatı olarak bilinir. 

Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Alevî-Bektâşî Müslüman Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. 

Temel mesleği "Dabbaklık"tır. Kendi kural ve kurulları vardır. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.

Peki.

Ahîlik kurumunun meslek ahlâkı nasıldı ? 

Kısaca bir gözatalım... 

Ahilik kurumunun meslek ahlakı (etiği) doğruluk ve bağlılığa dayanmaktadır. Bütün işlerde doğru hareket ön planda tutulmuştur. 

Etik; ilk olarak Sokrates tarafından ifade edilen ve her dönemde insanların hareketlerini düzenleyen, ahlaki nitelikleri sorgulayan felsefi disiplindir. Etik, doğru ile yanlış, iyi ile kötü davranışların kurallarını ortaya koyar. Meslek etiği, genel ahlak kurallarıyla mesleki uzmanlık ölçütlerini kapsayan yazılı olmayan kurallar olarak ifade edilir.

Meslek etiği kuralları, iş hayatına bir düzen getirir ve meslekte çalışanların kendilerine olan özgüvenlerini artırır. Meslek etiğinde başta dürüstlük, güven, tutarlı olmak, topluma saygı duymak, verilen sözü tutmak yer alır. Meslek etiği; en üst kademeden en alt kademedeki çalışanlara kadar o iş yerindeki kararların alınmasına olumlu etki yapar. 

Ahînin meslekî ahlâkının dayandığı prensipler şu şekilde sıralanabilir:

- Müşteriyi aldatmamak,

- Malı överek yalan söylememek,

- Hileli ölçüp tartmamak,

- İhtikâr (karaborsacılık) yapmamak,

- Müşteriyi kızıştırmamak,

- Alışverişte iyi muamelede bulunmak,

- Çalışanın sorumluluğunu bilmesi,

- Çalışanın işinde dikkatli olması,

- Çalışan ferdin işi savsaklamaması,

Bu prensipleri yaşayış felsefesi haline getirmiş bulunan Ahîlik kurumunun mensupları arasında "pazarlık" görülmez. Çünkü, Ahî ahlâkı ile yoğrulmuş bulunanlar, fahiş fiyatla mal satmayı veya fahiş fiyat isteyerek malın değerinin pazarlık konusu yapmayı büyük ahlâksızlık olarak kabul ederler.

Nota ve Tınıyla... 

macit.soydan@gmail.com